Jak szybciej czytać – poradnik

Chociaż nowoczesne technologie, którymi się otaczamy, koncentrują się w dużej mierze na materiałach audiowizualnych, czytanie ze zrozumieniem wciąż ma ogromne znaczenie. Zmuszeni do przyswojenia dużej ilości informacji absorbujemy nawet do 400 słów na minutę, jednak przeciętne tempo to średnio 150-250 słów. Jak szybciej czytać i jakie wyniki możemy dzięki temu osiągnąć? Jakie techniki szybkiego czytania zastosować? Zapoznaj się z artykułem.

Spis treści

Jak szybciej czytać – poradnik

1. Historia szybkiego czytania
2. Sposób działania technik szybkiego czytania
3. Jak szybciej czytać ze zrozumieniem i czy to w ogóle możliwe?
4. Jak szybciej czytać – praktyczne porady
5. Zrezygnuj z czytania na głos
6. Podążaj za wskaźnikiem
7. Jak szybciej czytać za pomocą ćwiczeń?
8. Podsumowanie

Historia szybkiego czytania

Chociaż techniki szybkiego czytania brzmią jak współczesny wynalazek, tak naprawdę były już znane wiele lat temu. Dlatego zanim dowiemy się, jak szybciej czytać, warto wspomnieć o początkach prac nad tym procesem. Sięgnijmy do historii.

Pierwsze prace nad szybkim czytaniem datuje się na XIX wiek. To właśnie wtedy francuski badacz L. É. Javal zainteresował się ruchem gałek ocznych. Dowiódł, że ich aktywność dzieli się na nagłe, szybkie i chaotyczne skoki oraz moment zatrzymania. Te pierwsze określa się sakkadami, a drugie – fiksacjami. Sakkady są na tyle dynamiczne, że podczas ich trwania nie jesteśmy w stanie czytać. Dopiero chwile bezruchu gałek ocznych umożliwiają nam ten proces.

Prawdziwy przełom w rozwoju szybkiego czytania nastąpił podczas II wojny światowej. Okazało się, że piloci Królewskich Sił Powietrznych nie są w stanie odróżnić samolotów wroga od własnych. Aby rozwiązać ten problem, opracowano specjalny mechanizm, zwany tachistoskopem i użyto go do badań. Przyrząd pozwalał wyświetlać materiały audiowizualne w konkretnym przedziale czasowym. Uczestnikom testu pokazywano zarysy własnych oraz wrogich samolotów, skracając czas ekspozycji z każdą kolejną próbą. Dodatkowym utrudnieniem była zmiana rozmiaru obiektów i perspektywy ich oglądania. Eksperyment przyniósł zamierzone efekty. Po zakończonym treningu badani potrafili w zdumiewająco krótkim czasie bezbłędnie wskazać maszyny wrogiej armii. Zajmowało im to zaledwie ułamek sekundy. Po wojnie metody te przekształciły się w techniki szybkiego czytania.

Jeszcze lepsze wyniki osiągali uczniowie Evelyn Wood. Ta amerykańska edukatorka znacznie przyczyniła się do rozkwitu nauki szybkiego czytania. W latach 60. dała dziedzinie podstawy metodologiczne oraz założyła Instytut Dynamicznego Czytania, z filiami w wielu miastach Stanów Zjednoczonych. Regularne treningi sprawiły, że jej podopieczni mogli przeczytać średnio nawet 1000 słów na minutę.

Sposób działania technik szybkiego czytania

Próbując odpowiedzieć na pytanie, jak szybciej czytać, trzeba wrócić do wspomnianych wcześniej fiksacji. Przypomnijmy, że są to momenty bezruchu oczu, podczas których zbiera się informacje. W szybkim czytaniu chodzi o to, by możliwie zminimalizować czas trwania tych przerw. Dłuższe przestoje bardzo często wynikają z faktu, że wracamy do wcześniejszych fragmentów treści w obawie, że je pominęliśmy lub źle zrozumieliśmy. Zjawisko to nazywa się regresją. Techniki szybkiego czytania zakładają wyeliminowanie niepotrzebnych pauz, czyli odpowiadają w głównej mierze za zatrzymanie procesów regresji.

Co więcej, szybkie czytanie wyróżnia odmienny sposób odbierania tekstu. Treningi kształtujące tę umiejętność mają w dłuższej perspektywie poszerzyć kąt widzenia, zmienić postrzeganie poszczególnych fragmentów, a także nauczyć nas wychwytywania kluczowych zwrotów oraz stosowania pewnych schematów, które wpływają na lepszą przyswajalność lektury. To przekłada się później na liczbę przeczytanych słów w ciągu minuty. Ponadto, treningi korzystnie wpływają na pamięć i skupienie, które są niezbędne w procesie odbioru treści.

Jak szybciej czytać ze zrozumieniem i czy to w ogóle możliwe?

Czytanie ze zrozumieniem polega na skutecznej analizie tekstu, czyli takiej, której efektem będzie przyswojenie jak największej ilości informacji. Na pewno słyszeliśmy to hasło wielokrotnie, a niektórym przyszło się z tym wyzwaniem zmierzyć, na przykład podczas egzaminów. I choć mogło się wydawać, że odpowiedzenie na serię pytań dotyczących przeczytanej właśnie treści jest banalnie proste, nierzadko okazywało się trudnym zadaniem lub przeszkodą nie do pokonania. Jednocześnie limitowany czas testu nie pozwalał na dłuższe zastanowienie czy powrót do lektury.

Istnieją opinie, że kiedy czytamy wolniej, potrafimy lepiej uchwycić szczegóły. Wydawać by się mogło zatem, że szybkie czytanie tylko pogorszy jakość rozumienia tekstu. Jednak wcale tak nie jest. Wręcz przeciwnie –  jest ono korzystne dla mózgu. Wyjaśnijmy sposób działania tego organu.

Kiedy czytamy tekst z większą prędkością, pobudzamy mózg do wysiłku. Pracuje on wtedy intensywniej, wykorzystując znaczną część swojego potencjału. Efektem jest wyostrzenie umysłu, co przekłada się na skuteczniejszą analizę tekstu. Ponadto, mózg najlepiej przyswaja informacje pogrupowane w spójne zestawy – absorbuje je wówczas w całości, a szybkie czytanie uczy właśnie takiego postrzegania treści. Dzięki temu jesteśmy w stanie nie tylko zrozumieć, ale także zapamiętać materiał.

Jak szybciej czytać – praktyczne porady

Zanim zaczniesz czytać, zadbaj o odpowiednie otoczenie. Usiądź wygodnie w dobrze oświetlonym, spokojnym miejscu. Jeśli przebywasz w pomieszczeniu, otwórz okno, by przepływ świeżego powietrza był swobodny. Pamiętaj o właściwej postawie, szczególnie o wyprostowanych plecach. Nie przybliżaj nadmiernie lektury do oczu – zdrowa odległość to co najmniej 30 cm.

Zrezygnuj z czytania na głos

Bardzo często popełnianym błędem jest fonetyzacja, czyli czytanie na głos. Skutkuje znacznym spowolnieniem tempa. Dzieje się tak dlatego, że wypowiadanie słów angażuje słuch, a zatem przeczytana informacja pokonuje dłuższą drogę – zanim trafi do mózgu, przechodzi przez ucho. Aby wyeliminować ten nawyk, stosuje się technikę czynności zakłócających. Możemy na przykład recytować wiersz lub liczyć. Znana jest także metoda z wystukiwaniem rytmu. Na początku zapewne nic nie zrozumiemy z tekstu, ale praktyka czyni mistrza, więc warto powtarzać, aż się uda. Mózg musi nauczyć się nowego trybu działania. Z czasem zaczniemy zauważać efekty w postaci rosnącego tempa czytania.

Podążaj za wskaźnikiem

Częstą przeszkodą na drodze do szybkiego czytania jest wspomniana wcześniej regresja. Przypomnijmy, że chodzi tutaj o powracanie do poprzednich fragmentów materiału. Rozwiązaniem może być użycie wskaźnika, albo innego, poręcznego i lekkiego przedmiotu. Za każdym razem, kiedy czytasz, podążaj wzrokiem za wybranym obiektem, stopniowo przyspieszając jego ruch. Dzięki temu opracujesz właściwe dla siebie tempo i zyskasz płynność. Pamiętaj jednak o tym, żeby zawsze kierować wskaźnik poniżej czytanych słów.

Jak szybciej czytać za pomocą ćwiczeń?

Szybkie czytanie ze zrozumieniem opiera się w dużej mierze na serii ćwiczeń. Ważnym założeniem takich treningów jest regularne poszerzanie pola widzenia. Jeśli wykształcimy taką umiejętność, będziemy w stanie objąć wzrokiem dużą partię tekstu.

Warto wypróbować poniższe metody:

• piramida – czytamy kolejno uporządkowane w kształcie piramidy wyrazy (najdłuższe na dole, krótsze u góry), przyswajając dzięki temu coraz bardziej rozbudowane słowa;
• przebieg „S” – śledzimy treść zgodnie z kształtem litery „S”, a zatem czytamy na przemian od prawej i lewej strony, obejmując jednocześnie kilka linijek lektury;
• tablice Szulca – próbujemy rozpoznać porozrzucane po tablicy litery lub cyfry, bez odrywania oczu od centralnego punktu kwadratu;
• rozeznanie – otwieramy książkę na losowej stronie i patrzymy na środek kartki, po czym, bez odrywania wzroku, wychwytujemy najważniejsze informacje;
• ćwiczenia z kropką – obserwujemy kropkę i staramy się, nie poruszając oczami, dostrzec litery znajdujące się dookoła niej;
• znajdź i zaznacz – selekcjonujemy słowa-klucze, czyli takie, które odnoszą się do istoty, myśli przewodniej tekstu i podkreślamy je.

Wykonywanie takich ćwiczeń wymaga energii, dlatego jeśli poczujesz zmęczenie, zrób przerwę, by odpocząć. Możesz także udać się na krótką, 30-minutową drzemkę. W ten sposób pozwolisz mózgowi na regenerację i znów nabierzesz sił.

Pamiętaj także o tym, że działanie każdej metody jest uwarunkowane indywidualnymi predyspozycjami. Oznacza to, że prawdopodobnie nie wszystkie techniki będą dla Ciebie odpowiednie. Nie ma powodu do frustracji – wypróbuj kilka z nich i wybierz tę, która najlepiej się sprawdza.

Podsumowanie

Techniki szybkiego czytania wpływają na dłuższe i nieprzerwane skupienie, lepszą spostrzegawczość i pamięć. Dzięki nim będziemy mniej podatni na utratę koncentracji, czy przekierowanie uwagi na inną czynność. Ponadto, żadne istotne informacje nie umkną naszej uwadze. Nasze programy nauczą Cię, jak szybciej czytać i rozumieć teksty. Posiadamy nowoczesne platformy e-learningowe dopasowane do indywidualnych preferencji ucznia. Zapraszamy zarówno dzieci, nastolatków, jak i dorosłych. Regularne treningi pomogą wyostrzyć umysł i sprawią, że czytanie stanie się przyjemną i satysfakcjonującą czynnością.