Chociaż nowoczesne technologie, którymi się otaczamy, koncentrują się w dużej mierze na materiałach audiowizualnych, czytanie ze zrozumieniem wciąż ma ogromne znaczenie. Potrafimy czytać w określonym tempie (średnio 150-250 słów na minutę), warto jednak tę umiejętność rozwijać. Umiejętność czytania szybko i ze zrozumieniem pozwala na przyswajanie większej ilości informacji, co jest kluczem do sukcesu w wielu dziedzinach życia.
Poznaj szybsze i efektywne sposoby czytania, wspierające zapamiętywanie informacji.
Spis treści:
- Historia szybkiego czytania
- Sposób działania technik szybkiego czytania
- Jak szybciej czytać ze zrozumieniem i czy to w ogóle możliwe?
- Co wpływa na szybkość czytania?
- Zrezygnuj z czytania na głos
- Podążaj za wskaźnikiem
- Jak szybciej czytać za pomocą ćwiczeń?
- Podsumowanie
Historia nauki szybkiego czytania
Chociaż techniki szybkiego czytania brzmią jak współczesny wynalazek, tak naprawdę były już znane wiele lat temu. Dlatego warto wspomnieć o początkach rozwijania umiejętności szybkiego czytania.
Ewolucja procesu czytania udokumentowana jest od XIX wieku. To właśnie wtedy francuski badacz L. É. Javal zainteresował się ruchem gałek ocznych. Dowiódł, że ich aktywność dzieli się na nagłe, szybkie i chaotyczne skoki oraz momenty zatrzymania. Te pierwsze określa się sakkadami, a drugie – fiksacjami. Sakkady są na tyle dynamiczne, że podczas ich trwania nie jesteśmy w stanie czytać. Dopiero w chwilach bezruchu gałek, możemy zacząć ten proces.
Prawdziwy przełom nastąpił podczas II wojny światowej. Okazało się, że piloci Królewskich Sił Powietrznych nie są w stanie odróżnić samolotów wroga od własnych. Aby rozwiązać ten problem, opracowano specjalny mechanizm, zwany tachistoskopem i użyto go do badań. Przyrząd pozwalał wyświetlać materiały audiowizualne w konkretnym przedziale czasowym. Uczestnikom testu pokazywano zarysy własnych oraz wrogich samolotów, skracając czas ekspozycji z każdą kolejną próbą. Dodatkowym utrudnieniem była zmiana rozmiaru obiektów i perspektywy ich oglądania oraz rozpraszanie uwagi. Eksperyment przyniósł zamierzone efekty. Po zakończonym treningu badani potrafili szybciej i skuteczniej wskazać maszyny wrogiej armii. Zajmowało im to zaledwie ułamek sekundy. Ich umiejętność przetwarzania obrazów się zwiększyła.
Jeszcze lepsze wyniki osiągali uczniowie Evelyn Wood. Ta amerykańska edukatorka znacznie przyczyniła się do rozkwitu nauki szybszego czytania. W latach 60. dała dziedzinie podstawy metodologiczne oraz założyła Instytut Dynamicznego Czytania, z filiami w wielu miastach Stanów Zjednoczonych. Regularne treningi sprawiły, że jej podopieczni mogli przeczytać średnio nawet 1000 słów na minutę.
Sposób działania technik szybkiego czytania
Próbując odpowiedzieć na pytanie, jak zwiększyć prędkość czytania, trzeba wrócić do wspomnianych wcześniej fiksacji. Przypomnijmy, że są to momenty gdy oczy spowalniają, aby ostatecznie się zatrzymać. Podczas fiksacji następuję przyswajanie informacji z tekstu. Szybkie czytanie polega głównie na skróceniu czasu fiksacji. Dłuższe przestoje bardzo często wynikają z faktu, że wracamy do wcześniejszych fragmentów treści w obawie, że je pominęliśmy lub źle zrozumieliśmy. Zjawisko to nazywa się regresją. Celem czytania powinno być wyeliminowanie niepotrzebnych pauz, aby zapobiec cofaniu w trakcie czytania.
Szybkie czytanie to proces zmieniający sposób odbierania tekstu. Treningi kształtujące tę umiejętność mają za zadanie, w dłuższej perspektywie czasu, poszerzyć pole widzenia. Zmieniając postrzeganie poszczególnych fragmentów, ćwiczenia te umożliwiają wychwytywanie kluczowych zwrotów. Stosując odpowiednie schematy wzrokowe, zwiększamy zdolność do przyswajania treści. To przekłada się później na liczbę przeczytanych słów w ciągu minuty. Ponadto, treningi korzystnie wpływają na pamięć i skupienie, które są niezbędne w procesie odbioru treści.
Jak czytać szybciej i ze zrozumieniem?
Czytanie ze zrozumieniem polega na skutecznej analizie tekstu, czyli takiej, której efektem będzie przyswojenie jak największej ilości czytanego materiału. Z weryfikacją tego nie raz spotkaliśmy się na odbytych egzaminach i okazywało się, że opowiedzenie na szereg pytań związanych z przeczytaną treścią wcale nie było łatwe. Jednocześnie limitowany czas testu nie pozwalał na dłuższe rozważanie czytanego tekstu.
Istnieją opinie, że kiedy zaczniesz czytać wolniej, uchwycisz więcej szczegółów. Wydawać by się mogło zatem, że szybsze czytanie może pogorszyć jakość rozumienia tekstu. Jednak wcale tak nie jest. Wręcz przeciwnie – jest ono korzystne dla mózgu. Spróbujmy wyjaśnić działanie tego procesu.
Szybkie czytanie wymaga od mózgu większego wysiłku. Trudniejsze wyzwania szybciej rozwijają ten organ. Pracuje on wtedy intensywniej, wykorzystując znaczną część swojego potencjału. Efektem jest wyostrzenie umysłu, co przekłada się na skuteczniejszą analizę tekstu. Ponadto, mózg najlepiej wchłania informacje pogrupowane w spójne zestawy – absorbuje je wówczas w całości, a szybkie czytanie staje się narzędziem do takiego postrzegania treści. Dzięki temu możemy bardzo szczegółowo zapamiętać materiał.
Co wpływa na szybkość czytania?
Zanim zaczniesz przygodę z szybkim czytaniem, zadbaj o odpowiednie otoczenie. Usiądź wygodnie w dobrze oświetlonym, spokojnym miejscu. Jeśli przebywasz w pomieszczeniu, otwórz okno, by przepływ świeżego powietrza był swobodny. Pamiętaj o właściwej postawie, szczególnie o wyprostowanych plecach. Nie przybliżaj nadmiernie lektury do oczu – zdrowa odległość to co najmniej 30 cm. Przed zagłębieniem się w lekturze potrzebujesz dwóch lub trzech minut na uspokojenie myśli. Zamknij oczy i zrelaksuj się.
Zrezygnuj z czytania na głos
Bardzo często popełnianym błędem jest fonetyzacja, czyli czytanie na głos. Skutkuje znacznym spowolnieniem tempa. Dzieje się tak dlatego, że wypowiadanie słów angażuje słuch, a zatem przeczytana informacja pokonuje dłuższą drogę – zanim trafi do mózgu, przechodzi przez ucho. Aby wyeliminować ten nawyk, stosuje się technikę czynności zakłócających. Możemy na przykład recytować wiersz lub liczyć. Znana jest także metoda z wystukiwaniem rytmu. Na początku zapewne nic nie zrozumiemy z tekstu, ale praktyka czyni mistrza, więc warto powtarzać, aż się uda. Mózg musi nauczyć się nowego trybu działania. Z czasem zaczniemy zauważać efekty w postaci rosnącego tempa czytania.
Podążaj za wskaźnikiem
Częstą przeszkodą na drodze do szybkiego czytania jest wspomniana wcześniej regresja. Przypomnijmy, że chodzi tutaj o powracanie do poprzednich fragmentów materiału. Rozwiązaniem może być użycie wskaźnika, albo innego, poręcznego i lekkiego przedmiotu. Za każdym razem, kiedy czytasz, podążaj wzrokiem za wybranym obiektem, stopniowo przyspieszając jego ruch. Dzięki temu opracujesz właściwe dla siebie tempo i zyskasz płynność. Pamiętaj jednak o tym, żeby zawsze kierować wskaźnik poniżej czytanych słów.
Jak szybciej czytać za pomocą ćwiczeń?
Szybkie czytanie ze zrozumieniem opiera się w dużej mierze na serii ćwiczeń. Ważnym założeniem takich treningów jest regularne poszerzanie pola widzenia. Jeśli wykształcimy taką umiejętność, będziemy w stanie objąć wzrokiem dużą partię tekstu.
Warto wypróbować poniższe metody:
- piramida – czytamy kolejno uporządkowane w kształcie piramidy wyrazy (najdłuższe na dole, krótsze u góry), przyswajając dzięki temu coraz bardziej rozbudowane słowa;
- przebieg „S” – śledzimy treść zgodnie z kształtem litery „S”, a zatem czytamy na przemian od prawej i lewej strony, obejmując jednocześnie kilka linijek lektury;
- tablice Szulca – próbujemy rozpoznać porozrzucane po tablicy litery lub cyfry, bez odrywania oczu od centralnego punktu kwadratu;
- rozeznanie – otwieramy książkę na losowej stronie i patrzymy na środek kartki, po czym, bez odrywania wzroku, wychwytujemy najważniejsze informacje;
- ćwiczenia z kropką – obserwujemy kropkę i staramy się, nie poruszając oczami, dostrzec litery znajdujące się dookoła niej;
- znajdź i zaznacz – selekcjonujemy słowa-klucze, czyli takie, które odnoszą się do istoty, myśli przewodniej tekstu i podkreślamy je.
Wykonywanie takich ćwiczeń wymaga energii, dlatego jeśli poczujesz zmęczenie, zrób przerwę, by odpocząć. Możesz także udać się na krótką, 30-minutową drzemkę. W ten sposób pozwolisz mózgowi na regenerację i znów nabierzesz sił.
Pamiętaj także o tym, że działanie każdej metody jest uwarunkowane indywidualnymi predyspozycjami. Oznacza to, że prawdopodobnie nie wszystkie techniki będą dla Ciebie odpowiednie. Nie ma powodu do frustracji – wypróbuj kilka z nich i wybierz tę, która najlepiej się sprawdza.
Rozwijaj umiejętności czytania – Podsumowanie
Techniki szybkiego czytania wpływają na dłuższe i nieprzerwane skupienie, lepszą spostrzegawczość i pamięć. Dzięki nim będziemy mniej podatni na utratę koncentracji, czy przekierowanie uwagi na inną czynność. Ponadto, żadne istotne informacje nie umkną naszej uwadze. Nasze programy nauczą Cię, jak szybciej czytać i rozumieć teksty. Posiadamy nowoczesne platformy e-learningowe dopasowane do indywidualnych preferencji ucznia. Zapraszamy zarówno dzieci, nastolatków, jak i dorosłych. Regularne treningi pomogą wyostrzyć umysł i sprawią, że czytanie stanie się przyjemną i satysfakcjonującą czynnością.
